ULKEMiZ VE DUNYA
ÜNİTE 4 ÜLKEMİZ VE DÜNYA
Türkiye’nin Coğrafi Konumu
-Türkiye, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur.
-Farklı kültürlerin kurulduğu, Dünya’nın en eski kültür hazinelerine sahiptir.
-Dünya’da en fazla petrol çıkaran ülkelere komşudur.
-Üç tarafı denizlerle çevrilidir ve yeryüzü şekilleri çeşitlidir.
-Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir.
-Yükselti batıdan doğuya doğru gidildikçe artmaktadır.
-Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir.
-Türkiye genç ve dinamik bir nüfusa sahiptir.
-Türkiye kendi kendine yeten bir ülkedir.
1- NÜFUS: Belli bir alanda belli bir zamanda yaşayan insanların oluşturduğu topluluktur.
— Genel nüfus sayımları yurdumuzda bulunan insanların sayısını ve niteliklerini belirlemek için yapılır.
*1 kilometre kareye düşen insan sayısına nüfus yoğunluğu denir.
Nüfus Artışını etkileyen faktörler
-Sağlık hizmetlerinin gelişmesi -Beslenme olanaklarının artması -Doğum oranlarının yükselmesi
-Savaşların azalması -Sanayileşme
Nüfus Artışının Olumsuz Sonuçları
-İşsizlik,üretimin yetersiz kalması,göçlerin artması,konut açığı,kalkınma hızının yavaşlaması,kişi başına düşen milli gelirin azalması,güvenlik sorunu,eğitim ve sağlık sorunları
*Türkiye’de Nüfusun Dağılışı ve Nüfus Sayımları
*Türklerde ilk nüfus sayımı II.Mahmut döneminde yapıldı.Yalnızca erkekler sayıldı.(Vergi ve askerlik için)
*Türkiye’de ilk nüfus sayımı 1927 yılında ,II.si 1935 yılında yapıldı.1990 yılına kadar 5 yılda bir yapıldı.Bundan sonra 10 yılda bir yapılacaktı ancak seçmen listelerinin güncelleştirilmesi için 1997 ve 2000 yıllarında iki sayım daha yapıldı.Bundan sonra adrese dayalı nüfus sayımı ile tüm bilgiler internet ortamına aktarıldı.
*Türkiye’de nüfus sayımı sonuçlarını Devlet İstatistik Enstitüsü(DİE) değerlendirmektedir.
*1997 sayımına göre Türkiye’de kilometre kareye 81 kişi düşmektedir.Fakat bu rakam bölgelere,şehirlere göre değişmektedir.Buna etki eden faktörler iklim,yerşekilleri,sanayi,ticaret,turizm ve ulaşımdır.
* Ülkemizde nüfus en çok deniz kıyılarında ve verimli ovaların etrafında toplanmıştır.
* Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgemiz Marmara bölgesidir.( En başta sanayinin gelişmesi nedeniyle)
*Nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölgemiz Doğu Anadolu Bölgesidir.
Nüfus Sayımının Yararları: 1-Kadın erkek nüfus oranını belirler. 2-Okuryazar oranını belirler.
3-Köy ve kentlerde yaşayan insan sayısını belirler. 4- Hangi iş kollarında ne kadar insan çalıştığını belirler.
5-Çalışan ve çalışmayan nüfus oranını belirler. 6-Okul çağındaki çocuk sayısını, derslik ihtiyacını ve hastane gibi diğer kurumlara ne kadar ihtiyaç olduğunu belirtir. 7-Her belediyeye ne kadar bütçe ayrılacağını ve her ilden kaç milletvekili çıkarılacağını belirler.
Nüfusun dağılışını etkileyen faktörler:
a)Doğal etkenler: İklim, toprak yapısı, yer şekilleri, su ve ormanların durumu.
b)Beşeri etkenler: Sanayi kuruluşları, yeraltı zenginlikleri, ulaşım, tarihi ve doğal güzellikler.
Dünyada Nüfus
- Hindistan’da Nüfus yoğunluğu fazladır sebebi iklim ve tarım alanlarının iyi olmasıdır.
- Batı Avrupa’da nüfusun yoğun olmasının sebebi; sanayi, ulaşım ve ticaretin gelişmiş olmasıdır.
- Avusturalya’da nüfus yoğunluğunun az olmasının nedeni çöl iklimi olmasıdır.
- Antartika kıtası buzlarla kaplı olduğu için nüfus yoktur.
Çalışma Sektörleri:
1- Tarım Sektörü: Tarım ve hayvancılıkla geçim sağlanan iş koludur.
Tarla ve bahçe bitkileri, hayvancılık ve ormancılık bu kola girer. Ülkemizde nüfusun %35,5’i tarımla uğraşır.
- Tarımda çalışanı fazla olan ülkeler fazla gelişmemiş ülkelerdir.Arnavutluk, Bangladeş,Hindistan gibi ülkeler tarımla geçinen fazla gelişmemiş ülkelerdir.
2- Sanayi Sektörü: Sanayi kollarında çalışarak geçim sağlanan iş koludur. Ülkemizde nüfusun % 17,5’i bu alanda çalışır.
3- Hizmet Sektörü: Bu kolda insanlara hizmet ederek geçim sağlayan iş koludur. Ülkemizde nüfusun % 46,4’ü bu alanda çalışır.
- Öğretmen, polis gibi memurlar; otelde,lokantada çalışanlar; ulaşım,haberleşme, sigortacılık gibi alanda çalışanlar bu alana girer.
- Gelişmiş ülkelerde nüfusun çoğunluğu sanayi ve hizmet sektöründe çalışır. Japonya, ABD, İngiltere, Almanya vb. ülkelerde olduğu gibi. Bu ülkelerde tarımla uğraşanın az olması tarımın gelişmediği anlamına gelmez. Bu ülkeler modern yollarla tarım yaptığı için çalışan insan sayısı az olsa da tarım gelirleri yüksektir.
ÜLKEMİZİN SATTIKLARI- ALDIKLARI
İhracat(Dış Satım):Bir ülkenin ürettiği malları başka ülkelere satması
İthalat(Dış Alım):Bir ülkenin başka ülkelerden mal alması
*Türkiye en çok sanayi ürünleri satmaktadır. Bunu tarım ve maden ürünleri takip etmektedir.
*Türkiye en çok sanayi ürünleri almaktadır.Bunu maden ve tarım ürünleri izler.
*En çok sattığımız ürünler; elektronik ürünler,otomobil,hazır giyim,yarı işlenmiş mallar,meyve ,sebze,demir-çelik,bor,halı ve mobilyadır.
*En fazla ithalat yaptığımız ülkeler; Rusya, Almanya, İtalya, İngiltere, Çin, İsviçre ,ABD ve Fransa’dır.
*En fazla ihracat yaptığımız ülkeler; Almanya, İngiltere, İtalya, ABD, Hollanda
KOMŞU ÜLKELER VE TÜRK DÜNYASI
Komşularımız: Yunanistan, Bulgaristan, Suriye (En uzun kara sınırımız), Irak, İran, Nahçivan (En kısa kara sınırımız), Ermenistan, Gürcistan
‘Yurtta barış , dünyada barış’ sözüyle Atatürk dış politikayı barış temeline oturtmuştur. Bu yüzden UNESCO 1981 yılını Atatürk yılı ilan etmiştir.
BTC:(Bakü-Tiflis-Ceyhan) Bu hatla önce Azeri sonra Kazak petrolleri Ceyhan’a aktarılacak ,Türkiye enerji köprüsü olacak, boğazların yükü hafifleyecektir.
*Türk Cumhuriyetleri yeni kuruldukları için ihracatımız daha fazladır.
AZERBAYCAN:Başkenti Bakü’dür. Ermenistan ile Dağlık Karabağ sorunu vardır.Azeri topraklarının 1/5’i Ermeni işgali altındadır.Zengin petrol ve doğalgaz yataklarına sahiptir. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’dir. Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Azerbaycan’a bağlıdır.
KAZAKİSTAN:Başkenti Astana’dır. Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’dir. Zengin petrol ve doğalgaz yataklarına sahiptir.
TÜRKMENİSTAN:Başkenti Aşkabad’dır. Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhammedov’dur. Dünyada en fazla pamuğu Türkmenistan üretir. Zengin petrol ve doğalgaz yataklarına sahiptir.
ÖZBEKİSTAN:Başkenti Taşkent’tir. Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’dur. Zengin petrol ve doğalgaz yataklarına sahiptir.
KIRGIZİSTAN: Başkenti Bişkek’tir. Manas Destanı dünyanın en uzun destanıdır.(4 bin beyit) Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev’ dir.
KKTC:Başkenti Lefkoşa’dır. Cumhurbaşkanı M.Ali Talat’tır.
Rusya İçindeki Özerk Türk Cumhuriyetleri:Saha(Yakut), Tuva, Karaçay-Çerkaz, Altay, Hakas, Tataristan, Başkırdistan, Çuvaşistan, Kabartay-Balkar, Dağıstan
Gagavuz Türkleri Moldova’da, Kırım Türkleri Ukrayna’da bulunmaktadır.
