GELENEKLER GORENEKLER
ESKİ TÜRK TOPLUMUNDA GELENEK VE GÖRENEKLER:
- İlk Türklerde ülke hanedan (Hakan) ailesinin ortak malı sayılırdı.Bu yüzden kardeş kavgaları eksik olmazdı.
-İlk Türklerde hükümdarın eşine Hatun denirdi.Hatun kurultaya katılır,hakanın yanında bulunurdu.(Bu hatunun yönetimde söz sahibi olduğunu gösterir)
-Hükümdarlık belirtileri 9 tuğ ve davuldur.
-Hakana yönetme yetkisinin (Kut) tanrı tarafından verildiğine inanılırdı.Hakana karşı gelmek tanrıya karşı gelmek demekti.Bu yetki babadan oğla geçerdi.
- ilk Türk devletlerinde devlet işleri Kurultay adı verilen mecliste görüşülürdü.Son kararı hakan verdiği için Kurultay danışma meclisi özelliğini taşırdı.
- İlk Türk devletlerinde ölüler “Yuğ”adı verilen cenaze törenleri ile gömülürdü.
- Ölüler “Kurgan” denilen mezarlara gömülür, öldürdükleri düşman sayısı kadar mezarlarına “Balbal”denilen taşlar dikerlerdi.
- İlk Türklerde müzik önemli yer tutardı. Kopuz önemli müzik aletidir.
-Eli silah tutan herkes askerdir.Paralı askerlik yoktur.Göçebe yaşam tarzı ve coğrafi şartlar Türkleri sürekli antremanlı kılmıştır.En önemli savaş taktiği Bozkır (At nalı,Hilal,Turan) taktiğidir.
-Hukuk:
-Uygurlara kadar yazısız hukuk (Töre) geçerliydi.Bunda göçebe yaşam tarzı etkili olmuştur.Hakan bile töreye uymak zorundaydı.Uzun süreli hapis cezası yoktu.(göçebelikten dolayı)
Sosyal ve Ekonomik Yaşam
-Aile reisi babadır.Tek eşlilik esastır.Uygurlara kadar çadırda yaşamışlardır.
*Türklerin göçebe olmasında bulundukları coğrafya etkili olmuştur.
*Türklerin göçebe olması bağımsızlık duygusunu geliştirmiştir.
*Uygurlara kadarki sanat eserlerinin taşınabilir olmasının nedeni göçebeliktir.
*Göçebe yaşam nedeniyle hayvancılık temel geçim kaynağıdır.Türkler Çin’e hayvan ve hayvan ürünleri satarken Çin’den ipek,kumaş,buğday, pirinç vs alırdı.
*Halı ve kilimlerde ,destanlarda kurt motifinin fazla olmasının sebebi göçebelik (Çoban için en korkulan hayvan kurttur.)ve bağımsızlık(Kurt evcilleşmez ) duygusudur.
- llk Türk Destanları :
1.Altay -Yakut : Yaradılış Destanı
2.Sakalar Dönemi: a.Alp Er Tunga Destanı b.Şu Destanı
3.Hun Dönemi:Oğuz Kağan Destanı
4.Köktürk Dönemi:a.Bozkurt Destanı b.Ergenekon Destanı
5.Uygur Dönemi:a. Türeyiş Destanı b. Göç Destanı
- Dede Korkut Hikayeleri de önemli edebiyat eserleridir.
İSLAM TARİHİ
İslamiyet’ten Önce Arap Yarımadasının Durumu:
- İslamiyet’ten önce Arap yarımadasında Putperestlik yaygındı.
- Bu dönemde kabileler arasında kavgalar vardı. Sadece haram aylarda savaşmazlar bu dönemde Kabe’deki putları ziyaret ederlerdi.
- Arap toplumu göçebe (bedevi) ve yerleşik halk olmak üzere ikiye ayrılırdı.
HZ MUHAMMEDİN HAYATI:
- 571 yılında Mekke’de doğdu. Annesinin adı Âmine, babasının adı Abdullah’tır.
- Babası doğmadan öldü, ona dedesi Abdülmuttalib baktı. Dedesi ölünce bu kez amcası Ebu Talib baktı.
- Hz. Muhammet amcası ile ticaret yaptı. Güvenirliğinden dolayı “Muhammed’ül emin” (Güvenilir Muhammed) adıyla anıldı.
- 25 yaşında Hz. Hatice ile evlendi.
-40 yaşına doğru toplumdan uzaklaşarak zamanın çoğunu Hira Mağarasında geçirmeye başladı. Burada Cebrail (a.s) ona ilk vahiyi getirdi ve peygamberliği başladı. (610)
- Hz. Muhammed’e ilk inananlar: -Hz.Hatice -Hz.Ali -Hz.Ebubekir –Hz Osman -Zeyd b. Harise
- Hz. Muhammed Mekkeliler tarafından tehdit edilince Mekke’den Medine’ye göç etti. 622 yılında bu göçe “Hicret” adı verilir.
- Mekke’den Medine’ye göçenlere “Muhacir” (göçmen), Medinelilere de “Ensar” (Yardımcı) adı verilir.
- Hicretle Medine’de ilk İslam Devleti kurulmuş oldu.
Hz. Muhammed’in Savaşları:
Bedir Savaşı(624)Sebep: Müslümanlar Mekke’den göç ederken bütün mallarını bırakmışlardı. Bunlara karşılık Mekke kervanını vurmaya karar verdiler.
Sonuç: 1-Müslümanların yaptığı ve kazandığı ilk zaferdir. 2-Esirler 10 Müslüman çocuğa okuma yazma öğretirlerse serbest kalacaklardı.
Önemi: 1-Mekke ile Medinelilerin ilk savaşıdır. 2-Savaşın diğer bir ismi de Akrabalar savaşıdır. 3- Savaş sonunda Hz. Muhammed’in esirler ile ilgili aldığı karar eğitime ne kadar önem verdiğini göstermektedir.
Uhud Savaşı: (625)
Sebep: Mekkeliler Bedir Savaşı’nın öcünü almak istediler.
Sonuç: 1-Hz. Muhammed yaralandı. 2-Hz. Hamza şehit oldu.
Önemi: Müslümanlar peygamberin sözünün dinlememenin cezasını ilk kez çektiler.
Hendek Savaşı: (627 )Sebep: Mekkeliler İslamiyet’in yayılmasını istemiyorlardı.
Sonuç: Selman-ı Farisi adlı bir İranlının tavsiyesi ile Medine’nin etrafında hendekler kazıldığı için Mekkeliler geri dönmek zorunda kaldılar.
Önemi: Hendek Savaşı, Mekkelilerin Müslümanların üzerine yaptığı son saldırı oldu. Bundan sonra Mekkeliler savunmaya çekildiler.
Hudeybiye Antlaşması: (628)
Önemli maddeleri: 1-Her iki taraf birbiri ile 10 yıl savaşmayacak. 2-Müslüman olup Medine’ye giden kişiler geri verilecek, Medine’den Mekke’ye gelenler ise geri verilmeyecek
Önemi: Mekkeliler Müslümanların varlığını kabul etmişlerdir.Müslümanların ilk antlaşmasıdır.
Hayber’in Fethi: (629)Sebep: Yahudiler, Mekkeliler ile birleşip Müslümanlara zarar veriyorlardı.
Sonuç: Medine-Şam yolu güvenlik altına alındı.
Mekke’nin Fethi:( 630)Mekkelilerin Hudeybiye Antlaşması’na uymamaları üzerine Mekke alındı.
Hz. Muhammed’in Vefatı
Hz.Muhammed, son seferi olan Tebük seferinden dönüşte hastalandı ve 8 Haziran 632’de vefat etti.
Hz.Muhammed’in mezarına Ravza-yı Mutahhara (Cennet bahçesi) adı verilir.
( Peygamberin mezarı Medine şehrindedir.)
4 Halife Dönemi
-** Hz. Muhammed’den sonra Dört Halife dönemi başladı. Halifeler seçimle iş başına geldiler.Bu yüzden Cumhuriyet dönemi de denir.
- Şam valisi Muaviye EMEVİ devletini kurarak halifeliği saltanat haline getirdi.
1-Hz Ebubekir:
2-Hz Ömer
3-Hz Osman
4-Hz Ali
