DÜNYA NIN HAREKETLERİ VE DÜNYANIN HIZI (COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM)

DÜNYA NIN HAREKETLERİ

 Dünya nın Kendi Ekseni Etrafında Dönmesi (Günlük Hareket)

Dünya kendi ekseni etrafındaki dönüşünü, batıdan doğuya doğru 24 saatte tamamlar. Buna 1 gün denir.

Dünya, kendi ekseni etrafında atmosfer ile birlikte döndüğü için bu dönüş hissedilmez. Dünya nın kendi ekseni etrafındaki hızı en fazla Ekvator üzerindedir. Bu hız saatte 1670 km.dir.

Dünya nın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları:

Gece ve gündüz birbirini takip eder.

Güneş ışınlarının günlük geliş açıları değişir.

Günlük sıcaklık farkları meydana gelir.

Bunun sonucunda;

Fiziksel çözülme oluşur.

Günlük basınç farkları oluşur.

Meltem rüzgârları oluşur.

Merkez kaç kuvveti meydana gelir.

Bunun sonucunda;

Sürekli rüzgârların (Alize, Batı, Kutup) yönlerinde sapmalar meydana gelir.

Okyanus akıntıları (Gulf - stream, Labrador, vs.) halkalar oluşturur ve yönlerinde sapmalar olur.

Yerel saat farkları meydana gelir.

Cisimlerin gün içindeki gölge uzunlukları değişir.

Güneş doğuda erken doğar, batar ve batıda geç doğar, batar.

Dinamik basınç kuşakları meydana gelir.

DÜNYANIN  HIZI :

Dünyanın uzayda  birden çok hareketi vardır.Biz bunlardan  dünyanın kendi ekseni ve  Güneş etrafındaki  hareketi  sırasındaki  hızını  inceleyeceğiz.

1-YÖRÜNGEDEKİ HIZI ünya güneş etrafında  dönerken saatte107 bin km hızla döner.Bu hız  dünya güneşe yaklaştığı zaman  fazlalaşırken ,güneşten  uzaklaştığı  zaman  hız azalır.Eğer bu hız  şimdikinin  iki katı olsaydı  o zaman, bir gün 24 saat  bir yıl 182,5 olurdu.Hız yarıya inseydi  bir gün24 saat ,bir yıl 730,5 gün olurdu.

2-KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HIZI :

A) AÇISAL HIZ : Dünyanın birim zaman içinde taradığı açıya denir.

1-Dünyanın bir saatteki   açısal hızı 15º dir.

2-Dünyadaki bütün meridyenler 24 saatte 360º lik aşıyla dönerler.

3-Her meridyenin açısal hızı eşittir.

4-Açısal hız meridyenlere bağlıdır.

B) ÇİZGİSEL HIZ: Enlemlere bağlıdır. Çizgisel hız ekvatordan kutuplara doğru gittikçe azalır.En fazla hız ekvatordadır.Ve saatte 1670km dir. Bu (bilgi yelpazesi.net) hız  dünyanın 1 saatteki hızı 15º olduğu kabul edilip 15x111=1670 km şeklinde bulunur.Bu hızın farklı olması sonucunda :

  1-Yerçekimi ekvatordan kutuplara gidildikçe artar.

  2-Güneş ekvatorda  çabuk doğar çabuk batar.Bu süre ekvatordan kutuplara gidildikçe artar.Bundan dolayı ekvatorda tan ve gurup vakitleri yoktur.

  3-Gece gündüz süresi en az ekvatorda değişirken en az kutuplarda değişir.

  4-İki meridyen arasındaki  zaman farkı her yerde aynı olur.

NOT: Eğer çizgisel hız iki katına çıksaydı  1 gün 12 saat bir yıl 730.5 gün olurdu.