SALTANATTAN MİLLİ EGEMENLİĞE

       TBMM (23 NİSAN 1920)

İstanbul’un işgali üzerine İstanbul ile tüm ilişki kesildi.

M. Kemal İstanbul’dan kaçan milletvekillerinin TBMM’ye katılabileceğini bildirdi. Bu M. Kemal’in milli iradeye verdiği önemi gösterir.

M. Kemal’in verdiği önerge aynen kabul edilir. Buna göre;

1-TBMM’nin üzerinde bir güç yoktur.

* Bu madde saltanatın kaldırılıp Cumhuriyet yönetimine geçileceğinin göstergesidir.

2. HÜKÜMET KURMAK ZORUNLUDUR.

* Bu madde ile İstanbul Hükümeti yok sayılmış Türk Milleti adına söz söyleme yetkisinden mahrum bırakılmıştır.

 

3. GEÇİCİ OLARAK HÜKÜMET BAŞKANI YADA PADİŞAH VEKİLİ TAYİN ETMEK DOĞRU DEĞİLDİR.

* Meclisin üstünlüğü ve sürekliliği vurgulanmıştır.

 

4. TBMM, YASAMA, YÜRÜTME , YARGI YETKİLERİNİ KENDİNDE TOPLAMIŞTIR.

* Cumhuriyete geçileceği belirtilmiştir.

5. PADİŞAH VE HALİFENİN DURUMU BASKIDAN KURTULDUKTAN SONRA MECLİS TARAFINDAN KANUNLA BELİRLENECEKTİR.

* Milli egemenliğe aykırı olan bu madde ortama uygun olmadığı için konmuştur.

 

1.TBMM’ NİN ÖZELLİKLERİ

- Kurucu meclistir.

- İnkılapçı ve yenilikçidir.

- Olağan üstü yetkilere sahiptir. İhtilalcidir.

- Güçler birliği ilkesi benimsenmiştir.

-  Meclis hükümeti sistemi uygulanmıştır.

- Ulusal bir meclistir. (Azınlıklar yoktur)

- Temsil Heyetinin görevi sona ermiştir.

- Milli egemenlik tam anlamıyla sağlanmıştır.

- Farklı düşünceleri barındıran demokratik bir meclistir.

 

TEŞKİLATI  ESASİYE (20 OCAK 1921) 21 ANAYASASI

*TBMM’nin ilk anayasasıdır.

1.EGEMENLİK KAYITSIZ ŞARTSIZ MİLLETİNDİR.

* Cumhuriyete gidildiğini gösterir.

2.YASAMA, YÜRÜTME, YARGI TBMM’ YE AİTTİR.

 

* Olağan üstü bir dönem olduğu için kararların hızlı bir şekilde alınıp uygulanması gerekiyordu.

3.DİNİ FAALİYETLER, ŞERİAT İŞLERİ, SAVAŞ, BARIŞ, KANUN YAPMA, KALDIRMA MECLİSE AİTTİR.

* Din ve şeriat işlerinin meclisce yapılması ilk anayasanın laik olmadığını gösterir.

* Cumhuriyetin ilanı ile Türk devletinin yönetim şeklinin cumhuriyet olduğu hükmü anayasaya eklenmiştir.

 

Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)

Padişah milli mücadeleyi engellemek için her şeyi yapmıştı. M.Kemal saltanatı kaldırmak istiyordu.Ancak ortam uygun değildi.M.Kemal’    in aradığı fırsat Lozan Ant. Sırasında ortaya çıktı. İtilaf Devletleri’nin Lozan’a İstanbul Hükümeti’ni çağırması üzerine saltanat kaldırıldı.

*İtilaf Devletleri Lozan’a TBMM ile İstanbul Hükümeti’ni beraber çağırarak aradaki görüş ayrılığından yaralanmak istiyorlardı.

*Laikliğe geçişin ilk aşaması olan saltanatın kaldırılması ile milli egemenlik yolunda önemli bir adım atılmış ve cumhuriyetin ilanına zemin hazırlamıştır.