Kırgızistan Cumhuriyeti

TARİHÇE
Ortaasya’da yaşayan Kırgızlar, tüm Kırgızların yüzde 90′ını kapsar. Doğu Türkistan’da 80.000, Afganistan’da 25.000 Kırgızın yaşadığı tahmin edilmektedir.
Çin kaynaklarında geçen Kien-Kun, Ki-Ku gibi adlandırmaların Göktürk metinlerinde Kırkız, Tibetçe’de Gir-Kız şeklinde geçtiği görülür. Kırgızlar, Tanrı Dağları’nın doğusu ile Tannu-Ola arasında ortaya çıkmışlardır. Tarihi kaynaklara göre ise Kırgızlar 13. yüzyıldan sonra bugünkü yurtlarına gelmişlerdir. Kırgızlar, 9. yüzyılda Uygur-Türk devletinin başına geçmişler, önce Özbek hakimiyetini daha sonra da Kazak egemenliğini kabul ederek birlikte hayatiyetlerini sürdürmüşlerdir. 1924 te Kara Kırgız Özerk Oblast’ı oluşmuş; 1926′da Özerk Cumhuriyet kurmuşlar; 1936′da ise Kırgız SSC olarak SSCB’ne katılmışlardır. Kırgızlar, 15 Ağustos 1990′da egemenliklerine, 31 Ağustos 1991′de de bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır.Tarihin her döneminde dillerini koruyan Kırgızlar, her zaman milli kültürlerine bağlı kalmışlardır.
Bu konuda Manas Destanı’nın büyük yararını ve etkilerini görmüşlerdir . Kırgız dili ve kültürünün sağlam kalmasının en önemli sebebi Manas Destanı’dır.

 

DEMOGRAFİK DURUM
Nüfusun Etnik Yapısı Grup Nüfus içindeki yüzdesi
Kırgız 52.4
Rus 18
Özbek 12.9
Ukrain 2.5
Alman 2.4
Diğer 11.8

 

Yaş grubu Toplam nüfustaki payı
0-14 35
15-64 59
65- 6

 

SİYASİ YAPI
Parti Adı Başkanı
1. Sosyal Demokrat Parti (PSD) Z. İBRAMOV
2. Kırgızistan İçin Demokratik Hareket Partisi (DDK) Jupar YEKŞEYEV
3. Ulusal Demokratik Birlik Hareketi Partisi (DDNE) Yuri RAZGULYAYEV
4. Kırgızistan Komünist Partisi (PKK) Absamat MASALİYEV
5. Kırgızistan Erkin Partisi (ERK) Tursunbay Bakir ULU
6. Kırgızistan Cumhuriyetçi Millet Partisi Z.SARSENALİYEV
7. Kırgızistan Tarımcılar Partisi A.ALİYEV
8. Alta Mekel Parti Ömürbek TEKEBAYEV
9. Ulusal Bayrak Partisi (ASABA) Capraştı BAZARBAY
10. Milli Kurtuluş Hareketi Partisi Cumgalbek AMAMBAYEV
11. Ortak Dayanışma Hareketi Ashar Cumagazi USUPOV

 

EKONOMİK DURUM
Topraklarının ancak %7′si tarıma elverişli olan ülkenin, başlıca tarımsal ürünleri buğday, pamuk, tütün, kenevir, yağlı tohumlar, şeker pancarı, üzüm, şekerkamışı, haşhaş, mısır, meyve ve sebzedir. Tarıma elverişli arazisinin %72′si sulanabilmektedir ve sulama kanallarının uzunluğu 30.000 km. civarındadır. Dağlık bir ülke olan Kırgızistan’da hayvancılık yaygın olarak yapılmakta ve önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Ülke eski Sovyetler Birliği’nin başlıca yün üreticilerinden olup, Rusya ve Kazakistan’dan sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Hayvancılık alanında ipek ve tabaklanmış deri üretimi de önemli bir yer tutmaktadır.
Büyük ölçüde tarıma dayalı ekonomik yapıya sahip bulunan ülkede, sanayi, özellikle hafif sanayi ve mikro elektronik alanlarında gelişmiştir. Başlıca sanayi kolları, metalurji, petrol, doğalgaz, elektronik, demir dışı metaller, elektrik motorları, gıda prosesi, konservecilik, deri ürünleri, ceviz mobilya, kömür madenciliği, konserve et ve şeker rafinerileri alanlarında yoğunlaşmıştır.

DOĞAL KAYNAKLAR VE ENERJİ
Başlıca yeraltı kaynakları kömür, altın, uranyum, cıva, çelik, antimuan, tungsten, çinko, kalay, kurşun ve granittir. Dağlık bir bölgede yer alması ve büyük nehirleri sebebiyle ülkede önemli ölçüde hidroelektrik üretimi yapılmaktadır. Çok sayıda hidroelektrik santralı vardır ve üretilen elektrik enerjisinin önemli bir kısmı Kazakistan, Özbekistan ve Tacikistan’a nakledilmektedir. Küçük bir ekonomiye sahip olmasına rağmen, yüksek oranlı ithalat ve ihracatı vardır. Dış ticareti, büyük ölçüde BDT ülkeleriyle gerçekleşmektedir.

BANKACILIK VE SİGORTACILIK
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Kırgızistan’da tam teşekküllü bir şube açma konusunda prensip kararı almıştır. Şube açılabilmesi, öncelikle bu ülkede bankacılık mevzuatının oluşmasına bağlı olduğundan henüz bir faaliyet gerçekleşmemiştir.
T.C. Ziraat Bankası, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Azerbaycan Cumhuriyetleri ile Rusya Federasyonu’ndaki mahalli bankalar arasında ortak banka kurulması çalışmaları sürmektedir. Kambiyo ve dış ticaret işlemleri başta olmak üzere batılı anlamda her türlü bankacılık hizmeti verecek olan bu ticari bankalar, söz konusu ülkelerde Türk Ortaklığı ile kurulan ilk bankalardır. Bu çalışmalar, Kırgızistan’da tam teşekküllü şube açılması yönünde devam etmektedir. Ziraat Bankası’nın Ortaasya Türk Cumhuriyetleri’nde mukim yerel bankalarla kuracağı ortak bankalara, bankaların sermayelerinin % 50′sini geçmemek kaydıyla iştirak etmesi ve bu bankaların adında “Türk” kelimesinin kullanılması hususu da ikili anlaşmalarda kararlaştırılmıştır.