K
- K -
Karagöz Nedir?
Karagöz, elbette, dünyaca tanınan ve sevilen Türk gölge tiyatrosunun ismidir. Ama daha önce, Karagöz, Türk Halk Tiyatrosu'nun bir dalıdır. Diğer ismi Türk Gelenek Tiyatrosu olan ve kökü Orta Asya'ya giden öz tiyatromuzun diğer dalları da ortaoyunu, meddahlık, kukla, köy ve tulûat tiyatrosudur. Dolayısı ile bu dalların hepsinin ortak özellikleri vardır ve Karagöz de bunun içindedir. Bu ortak özellikler, gösterilerin güldürücü ve eğlendirici amaçlı olması, seyircilerle bağ kurulması ve önceden bir ezberleme gereğinin bulunmamasıdır. Yani, Karagöz'ü örnek alırsak, sanatçı oynatacağı oyunu özetle bilir fakat ezberlemez ve isterse seyircilerle de konuşarak konuyu serbest olarak perdede işler. Bu olaya "tulûat" ve günümüzde "doğaçlama" denilmektedir.Karagöz, Türk Halk (Gelenek) Tiyatrosu'nun özüdür ve son temsilcidir. Karagöz, aynı zamanda bu gösterilerin baş oyuncusunun da ismidir. Arkadaşı ise, bilindiği gibi Hacivat'tır.Elimizdeki kesin olmayan bilgilere göre, bu gösterinin 700 yıl kadar önce başladığı kabul edilirse de, bu iki arkadaşın gerçekten yaşayıp yaşamadıkları hakkında bir bilgi bulunmamaktadır.Karagöz gösterilerinde neşe, şiir, müzik, taklit, dans, folklor da vardır ve her gösterinin sonunda bir öğüt verilir.
Kas Nedir?
Vücudun ve iç organların hareket etmesini sağlayan dokulara kas denir. İnsan vücudunda çizgili, düz ve kalp kası olmak üzere üç tür kas vardır. İnsanların isteğe bağlı olarak denetleyebildiği kaslar çizgili kas ya da iskelet kası olarak bilinir. Bunlar kol, bacak, bel ve boyun gibi bölümleri hareket ettirmek için kullanılır. Sindirim sisteminde ve öteki bölümlerde bulunan düz kaslar sinir sistemince otomatik olarak düzenlenir. Kalbi oluşturan kasların ise miyokart hücrelerinden oluşmuş özel bir dokusu vardır.
Kasırga Nedir?
Kasırga en tehlikeli ve yıkıcı tropik fırtınalardan biridir. Tropik denizlerin sıcak suları üzerinde ortaya çıkar. Çoğu Antil Denizi’nde ve Meksika Körfezi’nde oluşur. Kasırga dönemi genellikle Atlas Okyanusu’nun kuzey kesiminde Haziran-Ekim arasında, güney kesiminde ise eylülde yaşanır. Bir kasırga su üzerindeki sıcak ve nemli havanın yükselmesiyle başlar. Bu havanın çevresinde girdap gibi dönen güçlü bir rüzgâr oluşur. Ardından yağmur bulutları toplanır ve fırtına patlar. Fırtınanın kasırga sayılması için rüzgârın saatte 120 kilometrelik bir hıza ulaşması gerekir. Kasırga durgun bir merkezin çevresinde dev bir girdap gibi döner. ”Kasırga gözü” denen merkez bölümünde çok az rüzgâr ve yağmur görülür. Kasırgaya eşlik eden rüzgâr ve yağmur büyük hasara ve can kaybına yol açabilir. Kasırgayla birlikte denizlerde dev dalgalar da oluşabilir. Bunlar bazen kıyı bölgelerini sular altında bırakır.
Kar Nasıl Oluşur?
Kar donmuş su buharı parçacıklarından oluşur. Bunlar havadan buz kristalleri ya da kar taneleri biçiminde düşer. Kar taneleri gerçekte buz kristali kümeleridir. Havadaki sıcaklık donma noktasına geldiğinde, su buharı yoğunlaşarak bir toz parçasının çevresinde buzlaşır ya da çok küçük bir buz kristali biçimini alır. Buz suyun katı ya da kristalli halidir.
Saydam, renksiz, kokusuz ve tatsız bir yapısı vardır. Buzlaşma O (sıfır) derecenin altında ortaya çıkar. Birçok maddenin tersine, su donduğunda genleşir, yani hacmi artar. Bu nedenle kaya, yol ve yapı yarıklarında donan su çatlaklara yol açabilir.
Kanyon Nedir?
Dik yamaçlı ve derin vadilere kanyon denir. Kanyonlara daha çok sert kayaçlı dağlık alanlarda rastlanır. Irmak sularının kenardaki kayaç katmanlarını aşındırarak daha derin bir tabana inmesi bir kanyonun oluşmasına yol açar. Bu aşınma süreci bazen milyonlarca yıl alır.
ABD’nin Arizona eyaletindeki Büyük Kanyon dünyanın en çarpıcı doğal oluşumlarından biridir. Bu kanyon Kolarado Irmağı’nın 1 milyar yıldan uzun bir sürede kireçtaşı ve kumtaşı katmanlarını oymasıyla açılmıştır. Büyük Kanyon’da çok ilginç yüzey şekillerine rastlanır. Dik basamaklar biçiminde inen duvarlarında sarıdan mora kadar çeşitli renkler görülür. Kanyonda turistler için katır sırtında yolculuklar ve motorlu tekneyle gezintiler düzenlenir.
Kütle nedir?
Bir maddenin madde miktarı ile ilgili büyüklük.
Kaslarımıza neden kramp girer?
Yorulduğunuz bir akşam, koltuğunuza oturmuş televizyondaki bilgi yarışmasını izlerken aniden bacağınızda bir kasılma ve ağrı hissedebilir ve bacağınızı hareket ettiremeyebilirsiniz. Kaslarımızın istem dışı kasılması olayına kramp denir. Genellikle aşırı yorgunluk, az sıvı alımı ve bazı ilaçların kullanımı, bu kasılmalara neden olur. Bazı hastalıklar da kramplara neden olabilir.
Kalbimiz nasıl çalışır?
Kalp, kanı vücutta dolaştıran kas pompadır. Dakikada, ortalama 70 kez atar. Her atımda, kalbin iki tarafından üçte bir bardak kadar kan atılır. Tek bir dolaşım yarım dakika kadar sürer. Kalbin sol tarafı, akciğerlerden gelen oksijeni zengin kanla buluşturur; sağıysa kirli kanı temizler.
Kulaklarımız nasıl duyar?
Dış kulak tarafından, kulak zarı çok çabuk titreştirilir. Bu titreşimler orta kulağın üç küçük kemiği olan, çekiç, örs ve üzengi'ye; üzengiden de, oval pencerenin çok ince zarından iç kulağa geçer. Oval pencere, kulak zarından çok ufak olduğundan, hareketleri daha küçük fakat şiddetlidir. Sonunda, titreşimler, gerçek işitme organı olan ve ses uyartılarını beyne ileten, salyangoza (koklea) erişir.
Kazlar Niçin V şeklinde Göç Eder?
Göç eden yaban kazlarının havada süzülürken "V" seklinde bir formasyonla uçtuklarını görmüşsünüzdür.Bilim adamları kazların neden bu şekilde uçtuklarını araştırmışlar ve;
1) "V" seklinde uçulduğunda, uçan her kus, kanat çırptığında arkasındaki kus için, onu kaldıran bir hava akımı yapıyormuş. Böylece "V" şeklinde bir formasyonda uçan kaz grubu, birbirlerinin kanat çırpışları sonuçu ortaya çıkan hava akımını kullanarak uçuş menzillerini % 70 oranında uzatıyorlarmış.Yani tek başına gidebilecekleri maksimum yolu grup halinde neredeyse ikiye katlıyorlarmış..
2) Bir kaz, "V" grubundan çıktığı anda uçmakta güçlük çekiyor. Çünkü diğer kuşların yaptığı hava akımının dışında kalmış oluyor. Bunun sonucunda, genellikle gruba geri dönüyor ve yoluna bu şekilde devam ediyor.
Kar nasıl oluşur?
Kar, bulutlan oluşturan minicik su tanelerinin çok soğuk hava ile karşılaşması sonucu, çok ince buz parçalarına dönüşmesidir. Bu, o kadar çabuk olmuştur ki, su tanesi yağmur olamadan kara dönüşmüştür. Aslında kış mevsiminde bulutlar hemen her zaman, havadan da hafif olan minik buz parçacıkları içerirler. Ama kar yağması için belli etkenlerin bir araya gelmesi gerekir. Bu etkenler, düşük ısı ve hava akımlarıdır, işte bu ortam, buz parçacıklarının birleşerek kar seklinde yağmasına yol açar.
