Sultan Abdülaziz Han
(1830-1876)

Babası : Sultan II. Mahmud
Annesi : Pertevniyal Sultan
Doğduğu Tarih : 7/8 Şubat 1830
Padişah Olduğu Tarih : 25 Haziran 1861
Tahttan İndirildiği Tarih : 30 Mayıs 1876
Öldüğü Tarih : 4 Haziran 1876

Sultan Abdülaziz, otuzikinci padişah olarak Osmanlı tahtına çıktı. Babasının gözetiminde çok iyi bir eğitim almış ve kendini yetiştirmişti. Hocası Akşehir’li Hasan Fehmi Efendi’den Arapça dersleri almıştı. Ağabeyi Abdülmecid ile yakın ilişki içinde bulunmuş, devlet yapısını, işleyişini yakından görmüş. O’nun seyahatlerine de katılmıştı. Batı müziği yerine Türk müziği dinlemeyi, opera veya tiyatroya gitmektense orta oyununu seyretmeyi kendi kültür değerlerine sahip çıkmayı tercih etmişti.

Padişah olduğu senelerde devlet, Avrupa’lı devletlerin baskısı, Rusya’nın her fırsatı kollayarak amacına ulaşma politikaları uygulaması dönemini yaşıyordu. Yüzyılın başında kurulma aşamasına gelen, bağımsız bir devlet olma statüsü kazanan Yunanistan da, hamisi devletlere güvenerek, Girid Adası’nı kendine bağlıyacak uygulamaları devreye koymuş, adada çeşitli isyanlar çıkarmayı başarmıştı. İngiltere, özellikle Süveyş kanalının açılmasından sonra, Akdeniz’deki hayati çıkarlarının en önemli noktası olan Mısır’ı elde edecek uygulamalar içinde idi. Sultan Aziz, alınmasından 345 yıl sonra Mısır’ı ziyaret etmiş ve devletin gücünü orada hissettirmek istemişti. Sultan Aziz, ikinci seyahatini Avrupa’ya yapmış. Paris, Londra, Viyana gibi önemli başkentlerde kalmış, çeşitli temaslarda bulunmuştu.

Tanzimat’ın ilanı, batılılaşmanın, Avrupa ile daha yakın ilişkiler döneminin de başlangıcı olmuştu. Avrupa’dan kitaplar getirilip çevrilmiş, eğitim amacıyla hocalar dışarıya gönderilmiş veya özellikle askerî eğitim için de oradan hoca getirilmişti. Eğitim orta okul ve liselerin açılması ile yaygın hale getirilmeye çalışılmış, ülke meselelerinin çözümüne ilişkin, çeşitli arayışlara yer veren gizli-açık tartışma yapılan bir takım cemiyetler kurulmaya başlanmıştı. “Yeni Osmanlılar” (Jön Türkler) gibi cemiyetler, yurt içinde ve yurt dışında gazete ve mecmualar yayımlayarak fikirlerini yaymaya çalışmışlardı. Ziya Paşa, Namık Kemal gibi güçlü kalemler de bu dönemde yetişmişlerdi.

Sultan Abdülaziz, iri yapılı, uzun boylu, kumral tenli, ela gözlü, sert bakışlı ve siyah kısa sakalı vardı. Sade giyinmeyi sever, gösterişten hoşlanmazdı. İyi bir müzik eğitimi almış ve iyi ney çalardı. İnce duygulu, hassas, şair ve bestekârdı. Avrupa’yı gezmiş, o kültürü yakından görmüştü. Eğitimin gelişmesi, okullaşmanın arttırılmasına çalıştı. Şuray-ı Devlet kurulmuş, yabancılara mülk edinme haklarının verilmesi sağlanmıştı. Devlet idaresinin hukuka bağlı belli kurallar içerisinde yürütülmesine inanırdı.