ON iKi HAYVANLI TURK TAKViMi

12 Hayvanlı Takvimi

Çin kökenli olup Asya'da yaygın olarak kullanılmış takvim, aynı zamanda bir sistemdir.

12 yılın 5 katı olan 60 yıllık devreleri ile Göktürkler, Uygur Türkleri, Tuna Bulgarları, İdil Bulgarları da kullanmış ve Hiung-nu'lar da Çin'in hemen kuzeyinde bulundukları için büyük ihtimalle de kullanmıştır. Göktürk Yazıtları, Uygur kitap ve hukuk belgeleri, Tuna Bulgarları'nın yazıtları, Bulgar Hakanları Listesi ve Manas Destanı'ndaki bazı olaylar da bu takvimle ile tarihlendirilmiştir.

Tarih

Edouard Chavannes'in "Le Cycle turc des Douze Animaux 12 Hayvanlı Türk Takvimi adlı araştırmasında, Asya'da kullanılan 12 Hayvanlı takvim Türklere ait bir takvim sistemi olduğunu ve Çinlilerin bu takvimi Türklerden aldığını zannederek "12 Hayvanlı Türk Takvimi" adı koymuştur.[kaynak belirtilmeli]

Yıllar
Yıl   Türkçe          Çince         pinyin              anlamı          yön
1     Sıçan              子            zǐ                       Fare             0° Kuzey
2     Ud Sığır         丑             chǒu                 Öküz     
3     Bars               寅             yín                    Pars     
4     Tavışgan       卯             mǎo                 Tavşan        90° Doğu
5     Lu[1][2]          辰             chén                 Ejderha     
6     Yılan              巳               ì                       Yılan     
7     Yunt               午              wǔ                   At             180° Güney
8     Koy                 未             wèi                  Koyun     
9     Biçin               申            shēn                Maymun     
10     Tabuk           酉            yǒu                  Tavuk        270° Batı
11     İt                   戌               xū                    Köpek     
12     Tonguz         亥            hài                    Domuz     

Eski Türklerde Aylar

Bir yılda 12 ay vardı. Aylar birinçay (birinci ay) , ikinçay (ikinci ay), üçünçay (üçüncü ay), dördünçay (dördüncü ay), beşinçay (beşinci ay), altınçay (altıncı ay), yedinçay (yedinci ay), sekizinçay (sekizinci ay), dokuzunçay (dokuzuncu ay), onunçay (onuncu ay), onbirinçay (onbirinci ay) ve onikinçay (onikinci ay) diye adlandırılmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Eski Türklerde Mevsimler
Eski isim     Günümüzde
Oğlak ay:     İlkbahar
Uluğ Oğlak ay:     Yaz
Uluğ ay:     Sonbahar
Ay:     Kış

Günler

Türklerde gün isimlerinin yabancı kökenli olmasının sebebi bazı tarihçilere göre; göçebelik sebebiyle Türklerde gün kavramının gelişmemesidir.[kaynak belirtilmeli] Türk Takvimi'nde bir gün 12 bölüme ayrılır, her bölüme Çağ adı verilirdi. Bir çağ iki saat, dolayısıyla bir gün de 24 saatti. Herbir çağ ise sekiz Kehten ibaretti. Yılbaşı olarak gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz günü alınırdı