I.DUNYA SAVASI
I. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ GELİŞMELER
TRABLUSGARP SAVAŞI (1911–1912)
o Osmanlı Devleti ile İtalya arasında yapılmıştır.
o Sebepleri; birliğini geç tamamlayan İtalya’nın sömürge arayışı, Avrupa devletlerinin İtalya’yı desteklemeleri.
o Osmanlı Devleti Derne, Tobruk ve Bingazi’de önemli başarılar kazandı (gönüllü subaylardan M. Kemal ve Enver Bey önemli başarılar kazandı).
o Trablusgarp Savaşı sürerken Balkan Savaşları patlak verdi. Bunun üzerine Osmanlı Devleti ile İtalya arasında Uşi Antlaşması yapıldı (15 Ekim 1912).
o Uşi Antlaşmasına göre; Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakıldı, Oniki Ada Osmanlı Devleti’ne verildi, ancak Balkan Savaşları sonuna kadar İtalya’da kalacaktı.
NOT: Uşi Antlaşması ile Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçası olan Trablusgarp’ı (Libya) kaybetmiş oldu. Ege’deki Türk egemenliği sona erdi.
BALKAN SAVAŞLARI (1912–1913)
I. Balkan Savaşı (1912–1913)
o Osmanlı Devleti ile Yunanistan, Bulgaristan, Karadağ ve Sırbistan arasında yapıldı.
o Sebepleri; Balkan Devletlerinin Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda kalan son toprak parçalarını paylaşmak istemeleri, Milliyetçilik akımının Balkan milletleri üzerindeki etkileri, Rusya’nın Panislavizm politikası gereği Osmanlı Devleti’ni Balkanlardan atma isteği.
o Savaşı Osmanlı Devleti kaybetti. Osmanlı Devleti ile Balkan Devletleri arasında Londra Antlaşması yapıldı (1913).
II. Balkan Savaşı (1913)
o II. Balkan Savaşında Yunanistan, Sırbistan ve Romanya birleşerek Bulgaristan’a savaş açtı.
o Sebepleri; I. Balkan Savaşı sonunda yapılan antlaşmada Bulgaristan’ın daha fazla toprak alması, Makedonya topraklarının paylaşılmasında Balkan devletlerinin anlaşamaması.
o Osmanlı Devleti Balkan Devletlerinin kendi aralarında yaptığı savaşı fırsat bilerek Edirne ve Kırklareli’yi geri aldı.
o Savaş sonunda Balkan Devletleri kendi aralarında Bükreş Antlaşmasını imzaladılar.
o Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında İstanbul Antlaşması, Yunanistan ile Atina Antlaşması yapıldı.
Balkan Savaşlarının Sonuçları
§ Osmanlı Devleti Balkan topraklarının tamamına yakınını kaybetti (Batı Trakya, Makedonya, Ege Adaları elden çıktı).
§ Balkanlardan Anadolu’ya göçler oldu.
§ Yunanlılar Ege adalarını işgal ettiler.
§ Balkanlardaki Türklerin durumu sorun oldu, bu sorun günümüze kadar devam etti (Batı Trakya Türk Sorunu).
§ Arnavutluk bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı’dan ayrıldı.
NOT: Arnavutluk, Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda kaybettiği son toprak parçasıdır.
I. DÜNYA SAVAŞI (1914–1918)
I. Dünya Savaşı’ndan Önce Osmanlı Devleti’nin Durumu
Ø Osmanlı Devleti 18. yüzyıldan itibaren Avrupa’daki bilim ve teknik alanında yapılan yenilikleri takip edemedi.
Ø Fransız İhtilali’nden sonra yayılan milliyetçilik akımından Osmanlı Devleti olumsuz etkilendi. Osmanlı yönetimindeki milletler ayaklanmaya başladı.
Ø Batılı Devletler, Osmanlı Devleti’nin topraklarını sömürge haline getirmek istediler.
Ø Kapitülasyonlar nedeniyle Osmanlı ekonomisi zor durumdaydı.
Ø Osmanlı Devleti Avrupa devletlerinin açık pazarı haline geldi. Sanayisi gelişemedi.
Ø Osmanlı Devleti, ekonomisini düzeltmek için Avrupa’dan borç para aldı. Borçlarını ödeyemeyince Avrupalı devletler Duyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi) yönetimini kurdular.
Ø Osmanlı Devleti, içinde bulunduğu kötü durumdan kurtulmak, çöküşü önlemek için ıslahatlar yapıldı.
Ø Tanzimat ve Islahat Fermanları ilan edildi, I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet ilan edildi.
I. Dünya Savaşı’nın Sebepleri
1. Büyük devletler arasındaki sömürgecilik yarışı. 1870’li yıllarda siyasi birliğini tamamlayan Almanya, Fransa ve İngiltere’nin sömürgelerine göz dikti. (EN ÖNEMLİ SEBEP)
2. Rusların Panislavizm politikası ile Boğazları ele geçirerek sıcak denizlere açılmak istemeleri.
3. 1871’de yapılan Almanya-Fransa Savaşı’nda Almanya’nın Fransa’ya ait taş kömürü yataklarıyla ünlü Alsas-Loren bölgesini ele geçirmesi.
4. Rusların Balkanlardaki Panislavizm politikasının Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu olumsuz etkilemesi.
5. Sırbistan’ın Bosna-Hersek bölgesini almak istemesi.
6. Almanya ve İtalya’nın siyasi birliğini tamamlamasından sonra sömürge arayışına girmesi.
7. Devletlerin silahlanmaya hız vermeleri, yani aşırı silahlanmaları.
8. Avusturya-Macaristan veliahtının Saraybosna’da bir Sırplı tarafından öldürülmesi (savaşın bahanesi, görünen sebep).
NOT: I. Dünya Savaşı’nın en önemli sebebi; SÖMÜRGECİLİK’tir.
Üçlü İtilaf (Anlaşma) Devletleri: İNGİLTERE, FRANSA, RUSYA
Üçlü İttifak (Birleşme) Devletleri: ALMANYA, AVUSTURYA-MACARİSTAN, İTALYA
NOT: I. Dünya Savaşı başlarında İtalya taraf değiştirerek İtilaf Devletleri tarafına geçti. İtilaf Devletleri İtalya’ya Batı Anadolu, İzmir ve çevresini vaat etmişti. İttifak Devletleri İtalya’nın oluşturduğu boşluğu Osmanlı Devleti ve Bulgaristan ile doldurdu. Savaş devam ederken İtilaf Devletleri tarafına Romanya, Sırbistan, Japonya, Brezilya, Yunanistan, Portekiz, Amerika Birleşik Devletleri geçti.
Osmanlı Devleti’nin Almanya’nın Yanında Savaşa Girmek İstemesinin Sebepleri
· Osmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları geri almak istemesi (en önemli sebep)
· Osmanlı Devleti’nin (İttihat ve Terakki Partisi) Almanya’nın savaşı kazanacağına olan inancı.
· İttihat ve Terakki Partisi yöneticilerinin (Enver Paşa, Ziya Paşa) Alman hayranlığı.
· Osmanlı Devleti ve Almanya arasında gizli bir anlaşmanın yapılması.
· Siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi.
· İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Osmanlılara karşı düşmanca politikalar izlemesi.
· Rusya ile aynı tarafta olmanın imkânsızlığı.
· Borçlardan ve kapitülasyonlardan kurtulma isteği.
Almanya’nın Osmanlı Devleti’ni Kendi Yanında Savaşa İstemesinin Sebepleri
· Yeni cepheler açarak ve savaşı daha geniş alanlara yayarak savaş yükünü hafifletmek istemesi.
· Osmanlı Devleti’nin jeopolitik konumundan yararlanmak istemesi.
· Osmanlı Devleti’nin dini gücünden (halifenin gücünden) yararlanarak bütün Müslümanları İtilaf Devletlerine karşı kullanmak istemesi.
· Rusya’ya Boğazlar yoluyla yardımda bulunulmasını engellemek istemesi.
· Osmanlı Devleti’nin insan gücü ve hammadde kaynaklarından yararlanmayı amaçlaması.
· Süveyş Kanalı’nın denetimini ele geçirip İngiltere’nin sömürgeleri ile olan bağlantısını kesmek.
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesi
Akdeniz’de İngilizlerden kaçan iki Alman gemisi (Goben ve Breslav) Osmanlı Devleti’ne sığındılar. Osmanlı Devleti bu iki gemiyi satın aldığını bildirerek İngilizlere vermeyi reddetti. Gemilerin adları Yavuz ve Midilli olarak değiştirildi. Daha sonra bu iki Alman gemisi mürettebatı Türk kıyafetleri girmiş bir şekilde Karadeniz’e açılarak Rus limanlarını (Odessa ve Sivastopol) bombaladı. Bunun üzerine Rusya Osmanlı Devleti’ne savaş açtı. Böylece Osmanlı Devleti bir oldu-bittiyle savaşa girmiş oldu.
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesiyle;
o Savaş geniş bir alana yayıldı.
o Savaşı süresi 2 yıl uzadı.
o Almanya’nın savaştığı cephelerin sayısı azaldı.
o Yeni cepheler açıldı, mevcut cepheler genişledi.
o İtilaf Devletlerinin özellikle Rusya’nın işi zorlaştı.
Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda Savaştığı Cepheler
Kafkasya (Doğu) Cephesi <v:imagedata o:title="ağlayan" src="file:///C:UsersismailAppDataLocalTempmsohtmlclip1
