Sultan II. Mahmud Han

(1785-1839)

 

Babası : Sultan I. Abdülhamid
Annesi : Nakşidil Sultan
Doğduğu Tarih : 20 Temmuz 1785
Padişah Olduğu Tarih : 28 Temmuz 1808
Öldüğü Tarih : 30 Haziran/1 Temmuz 1839

Sultan II. Mahmud, otuzuncu padişah olarak Osmanlı tahtına çıktı. Şehzadeliği, sarayda iyi bir eğitim alarak, amcası Padişah III. Selim’in devlet idaresini yakından izleyerek geçti. Genç bir şehzade olarak amcası ile yakından görüşmek, onun tavsiyelerini dinlemek, gelecekteki kararlarının temelini oluşturdu. Bu görüşmelerde en çok kurulmakta olan yeni ordunun eğitim ve silah teknolojisini kullanma disiplini ilgisini çekmişti.

Tahta geçer geçmez, İstanbul’da devam etmekte olan isyanları sona erdirmek amacı ile “Sened-i İttifak”ı kabul etti. Sultan bu ittifakı taşra ayanlarını yanına almak için imzalamıştı. Nizam-ı Cedid’in kuruluşunu devam ettirmek amacıyla “Segban-ı Cedid” ordusunu kurdu. Bu kuruluşa karşı olanlar ikinci isyan hareketini başlattılar ve yine asilerle anlaşma yolu seçildi, bu devlet idaresinde irticanın ikinci zaferi oldu.

Devlet Batı’da Rusya ile savaşmak zorunda kalmış, önce zafer kazanılmış, daha sonra Bükreş antlaşması imzalanarak, iki devlet arasındaki siyasî ilişkiler kısa bir süre için barışa dönüşmüştü. Sırp isyanları, Tepedelenli Ali Paşa’nın Yanya’daki asi tavırları devleti işgal etmişti.

Yunanistan’daki olaylar ise bağımsızlık kazanılması ile neticelenmişti. Doğu sınırlarında bir taraftan devlete baş kaldıran Vahabilerle uğraşırlarken diğer taraftan da İran’daki Kaçar Hanedanı’nın ortaya çıkardığı meselelerin halledilmesine çalışılmıştı.

Sultan Mahmud, orta boylu, ince yapılı, koyu renk gözlü ve kısa kumral sakallı idi. Geniş omuzları onu daha yapılı gibi gösterirdi. Güçlü bir iradeye ve kararlılık gücüne sahipti. Yapılmasını istediği işleri sonuna kadar takip eder, gerekli kişileri de gerçekleştirmeleri yolunda yönlendirirdi. En büyük amacı “devleti Batı tarzını örnek alarak yeni bir düzene oturtmak”tı.

Çok sert mizacı arkasında inanılmayacak derecede alıngan idi. Bunda iyi bir şair olmanın da etkisi vardı. Şiirlerini “Adli” mahlası ile yazardı. Türk müziğini çok severdi. Kendi zamanında hazırlattığı “Tanzimat”ın ilanını göremedi. Ülke kalkınmasının eğitim ve teknoloji ile gerçekleşeceğini iyi anlayanlardandı. Eğitimin yaygınlaşması için ortaokullar açılmış, ilk buharlı gemi işlemeye başlamış, Yeniçerileri ortadan kaldırmış ve tekkeleri kapatarak irtica ile de mücadele etmiştir. İlk nüfus sayımı yapılmış ve posta teşkilâtı kurulmuştur. İlk resmi gazete “Takvim-i Vekayi” de yayımlanmaya başlamıştır. Sadrazama bu dönemde Başbakan denilmiş. Devlet bünyesinde giyim kuşam ile ilgili yeni kararlar alınmış “fes” giyilmeye başlanmıştır.